Bà Cẩn
Bấm xem ảnh ở cửa sổ mớihttp://hohoankiem.org/_data/c060509x/bacanhhkx1.jpg
Hằng ngày, sau khi ăn cơm trưa, chúng tôi lại có thói quen vào quán nước chè bà Cẩn ở 90 phố Hàng Trống để làm cốc nước nhân trần nóng. Hai năm nay chúng tôi không còn thói quen ấy nữa kể từ ngày bà Cẩn mất. Bà hưởng thọ 96 tuổi.
Hồi còn sống, quán nước chè của bà luôn đông khách. Bà tuy đã già nhưng vui tính. Mấy anh đi xe ôm thỉnh thoảng vào mượn bà điếu cầy, rít một hơi, thả khói nghi ngút. Bà hồi trẻ chắc xinh gái lắm- một anh xe ôm nói như vậy. Phải gió cái nhà anh này- Bà Cẩn vừa cười mắng. Một anh nói thêm: hôm rồi thấy bác trai 75 tuổi đến rủ bà đi chơi. Bà cười và chúng tôi cũng cười theo.
Bà Cẩn bán nước chè ở đây có thâm niên vài chục năm do vậy bà là kho chuyện về tình yêu của những người từng đến đây uống nước chè. Bà kể vach vách chuyện tình của mấy phóng viên báo Nhân Dân thời những năm 70 của thế kỷ trước.
Bấm xem ảnh ở cửa sổ mới
http://hohoankiem.org/_data/c060509x/bacanhhkx2.jpg
Bấm xem ảnh ở cửa sổ mới
http://hohoankiem.org/_data/c060509x/bacanhhkx3.jpg
Bà cẩn là người pha nước chè rất ngon. Chè bà hãm trong ấm tích, đặt trong một cái hộp gỗ quấn đầy vải bông. Hộp gỗ được hai trụ đứng đỡ, có rãnh để có thể nghiêng hộp gỗ. Nhờ có cấu tạo như vậy nước chè của bà luông nóng rẫy vì ấm tích luông được ủ nóng do không phải nhấc khỏi hộp.
Những lúc vắng khách, bà lại lấy âu đồng ra để lấy lá trầu, cau, vôi, têm trầu ăn. Tuổi cao, răng móm mém, không nhai được trầu, bà phải dùng cối giã trầu, để làm cho miếng trầu mềm ra, sau đó mới ăn. Nói là cối giã trầu, nhưng thực chất đó là một chiếc cối bằng đồng và một chiếc chầy dài như đinh 10 cm, phía đầu được đập bẹt, tẽ làm đôi. Nhai một lúc bà lại đưa ổng nhổ bằng đồng lên để nhả nước trầu vào đó.
Bấm xem ảnh ở cửa sổ mới
http://hohoankiem.org/_data/c060509x/bacanhhkx4.jpg
Bà Cẩn có hai người con. Người con gái đã mất, bà ở với người con trai. Nhà chồng bà có một hiệu sách lớn, sau bị thực dân Pháp đốt vì chúng phát hiện trong hiệu sách đó có sách viết về Các Mác, Ăng Ghen. Hồi trẻ khi đi tiếp tế lương thực cho Việt Minh, bà Cẩn bị Pháp bắt, ở Vân Đình. Sau này không khai thác được bà thông tin gì chúng phải thả sau một tuần giam dữ. Chồng bà mất lúc 58 tuổi ( lúc đó bà 44 tuổi ).
Anh con trai nhiều lần đề nghị bà nghỉ, không phải bán nước nữa, nhưng bà không chịu. Hằng ngày bà đun nước bằng bếp điện và có một “ô sin ” chăm sóc. Bà bán hàng cho vui chứ không phải nặng về kiếm sống. Bà cẩn có một thú vui là chơi lô, đề. Thắng không được là bao, thua cũng không lớn.
Chị Nhã bán nước chè ở đình Đông Hương cho biết: ngày cụ mất, mấy anh mê lô đề đánh tập trung vào số 90 ( số nhà bà Cẩn ) và số 96 ( tuổi thọ của bà Cẩn ). Kết quả là mọi người đều trúng.
Anh Thắng, phóng viên của báo Nhân Dân là khách hàng thường xuyên của quán nước bà Cẩn. Sau nhiều ngày nằm viện, anh đến quán nước bà Cẩn đầu xuân năm 2007. Lúc đấy mới biết bà đã ra đi. Anh Thắng vào nhà trong, thắp nén hương, tưởng nhớ bà Cẩn- bà bán nước chè, người cuối cùng ở phố Hàng trống ăn trầu./.
(Những bức ảnh theo bài viết này, chúng tôi chụp bà Cẩn năm 2004)
Hà Hồng