Bấm xem ảnh ở cửa sổ mới
https://hohoankiem.org/attachment.php?fid=6
Tác giả của bài thơ Hoàn Kiếm hồ là Đinh Liệt. Theo Duy Phi: Đinh Liệt, quê Đông Cao, Nông Cống, nay là Triệu Sơn, Thanh Hoá. Mười lăm tuổi, Đinh Liệt đã theo Lê Lợi. Khởi nghĩa, bàn mật, đầu tiên có bốn người, Đinh Liệt trong đó. Danh sách những người có mặt tại hội thề Lũng Nhai (1416) thì Đinh Liệt được ghi ở vị trí số ba: Lê Lợi, Lê Lai, Đinh Liệt, rồi mới đến Nguyễn Thận, Lê Ngân, Lê Liễu, Trịnh Khả, Lê Sát... Tất cả 22 người. Hai mươi tám tuổi, ông đã là Đại công thần, giữ chức Suy trung Tán trị Hiệp mưu Bảo chinh công thần Vinh lộc đại phu Tả kim ngô Đại tướng quân , tước Đình Thượng Hầu. Đinh Liệt thích bộc bạch bằng thơ, nhưng ông thường chỉ để tự di dưỡng tinh thần và cất đi, cho con cháu sau này đọc.
Bấm xem ảnh ở cửa sổ mới
https://hohoankiem.org/attachment.php?fid=7
Những bài thơ đó nằm trong Ngọc phả, mà Ngọc phả của tộc Đinh này có số phận khá truân chuyên. Theo tộc Đinh ở Đông Cao, cuối thế kỷ XVIII, một chi họ Đinh từ Thanh Trì đến mượn Ngọc phả, từ đấy bị thất lạc, mãi đến năm 1953, ông Đinh Quốc Bảo- hậu duệ Đinh Liệt mới tình cờ tìm được Đinh tộc Ngọc phả tại một thư viện ở Quảng Châu, Trung Quốc. Ông Quốc Bảo đã nhờ người mượn, chép lại. Vậy bài thơ Hoàn Kiếm hồ cũng đã yên vị trong Ngọc phả của Đinh tộc Đông Cao trên ba trăm năm, sau đó là gần hai trăm năm chu du, lưu lạc... Năm bảy năm lại đây, bạn đọc mới được đọc thơ Đinh Liệt.
Bấm xem ảnh ở cửa sổ mới
https://hohoankiem.org/attachment.php?fid=8
Hoàn Kiếm hồ
Nguyễn Thận hiến thần kiếm
Vương gia phương kiếm bính
Chân thiên thiện an bài
Thập nhị thiên đại định
Hoàng đế phụng thiên mệnh
Bách tính đắc an cư
Triều đình tân thiết lập
Nông tang khởi phong thu
Bang giao chính khai triển
Hồi ức lạp tuyên từ
Hồi ức Lam Sơn vãn
Thiên hạ trương thái hoà
Tinh giảm binh thập vạn
Quân thần ngoạn Tả Vọng
Thuận Thiên hoàn kiếm thời
Không trung khai lôi vũ
Biếm nhân nhật trùng lai
Kim quy quẫn du vịnh
Thanh thiên điểu tường phi
Quần thần hoan tuyển tiếu
Bách tính hô vạn tuế
Hạnh phúc thái bình ca
Ngoạn du thi nhất thủ
Ân trạch nhuận vạn gia.
Tạm dịch:
Hồ Hoàn Kiếm
Nguyễn Thận dâng kiếm thần
Vương gia được cán cầm
Chân thiện, trời sắp đặt
Đại định mười hai năm
Hoàng đế vâng mệnh lớn
Trăm họ được an vui
Thiết lập triều đình mới
Lúa dâu tốt bời bời
Đường bang giao khai triển
Ngẫm đúng như lời nguyền
Nghĩ Lam Sơn ước vọng
Thiên hạ mừng bình yên
Tinh giảm mười vạn binh
Vua tôi vui Tả vọng
Lúc trả kiếm Thuận Thiên
Bỗng mưa òa sấm động
Mây qua mau, quang tạnh
Rùa vàng bơi gần xa
Trời xanh, chim nghiêng lượn
Quần thần cười khuây khoa
Trăm họ hô vạn tuế
Hạnh phúc thái bình ca
Thơ một bài, ghi lại
Ân trạch thấm muôn nhà.
Qua lời thơ chúng ta biết được vào ngày 15-8-1428, lúc vua Lê Lợi trả kiếm cho Rùa vàng ở hồ Tả Vọng ( sau sự kiện nói trên được đổi tên là hồ Hoàn Kiếm ) “Bỗng mưa òa sấm động / Mây qua mau, quang tạnh/ Rùa vàng bơi gần xa/Trời xanh chim nghiêng lượn/ Quần thần cười khuây khoa.
Bấm xem ảnh ở cửa sổ mới
https://hohoankiem.org/attachment.php?fid=9
Nhớ lại ngày 1-10-2010, ngày mở đầu Đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long –Hà Nội chúng tôi thấy không khí ở hồ giống với ngày Vua Lê Lợi trả gươm cho Rùa vàng: mọi người ở hồ Hoàn Kiếm đề nghe tiếng “ sấm động “, đó là tiếng trống đánh mở màn khai hội. Ngày 1-10-2010 Cụ Rùa cũng nổi ở khu vực đường đôi Đinh Tiên hoàng. Lúc 5 giờ 45 phút, ngày 10-10-2010 Cụ Rùa nổi khu vực nói trên. Hàng vạn người cùng hò reo khi đoàn quân duyệt binh từ quảng trường Ba Đình đi qua đường Hàng Khay, Tràng Tiền.
Hồ Gươm luôn là thế mỗi khi đất nước có những sự kiện trọng đại./.
Hà Hồng